امروز به لطف دوستی نسخه کتاب مکاتبات دوستانه استاد دکتر سید حسین مدرسی و رسول جعفریان به دستم رسید. مجموعه ای است خواندنی از نامه ها و مکاتبات دانشمند برجسته جناب آقای دکتر مدرسی. چون در ضمن آن اشاره ای دیدم به یک نوشته از استاد مدرسی که آن را به مناسبتی که ذکرش در کتاب هست و گویا اشاره ای هم به من دارد در اختیار دارم، انتشارش را در اینجا مفید دیدم. این نوشته تا آنجا که من اطلاع دارم تاکنون گویا به چاپ نرسیده است. لازم به ذکر است که کتاب الأخبار تألیف نوفلی دو سه سال پیش به طرز شایسته ای وسیله دوست ما جناب آقای رسول جعفریان در تهران منتشر شد.
و اینک متن نوشته استاد مدرسی:

ابو ا لحسن علی بن محمد بن سلیمان نوفلی ، راوی از حضرت امام هادی ، زنده در سال ۲۴۵ (امالی شیخ: ۵۷۴ چاپ محمودی قم) و ۲۵۰ (همان: ۴۶۳). او نگارنده کتاب الاخبار است که مسعودی در مروج ۳: ۱۸۳ و ۲۰۳ و ۲۷۶ و ۲۷۸ و ۲۷۹ از آن به همین نام ، و در نقل هایی دیگر در ۳: ۲۰۳-۲۰۴ و ۲۷۵ و ۲۷۹-۲۸۱ بدون نام کتاب ، و در مقدمه کتاب ۱: ۱۳ جزء مؤلفان کتاب های تاریخ که او از آن در تألیف کتاب خود بهره برده است یاد می کند. ابو الفرج در مقاتل الطالبیین: ۱۵۵ ، ۱۶۳-۱۶۴ ، ۳۳۳ ، ۳۳۸-۳۳۹ ، ۴۰۶-۴۰۷ ،۴۱۹-۴۲۳ ، ۴۴۲-۴۵۵ ، ۴۶۵-۴۸۲ ، ۴۸۷-۴۸۹ ، ۴۹۳-۴۹۴ ، ۵۰۰-۵۰۵ ، ۵۴۰-۵۴۱ ، ۶۲۰-۶۲۵ (و شاید ۶۴۲-۶۴۳ هم) از او ، اکثراً از طریق مورخ شیعی ابو ا لعباس احمد بن عبیدالله بن محمد بن عمار ثفقی کاتب ، درگذشته ۳۱۴ (تاریخ بغداد ۴: ۲۵۲) و مؤلف کتاب المبیضه فی اخبار آل ابی طالب که منبع عمده ابوا لفرج در مقاتل است ، نقل می کند. اما در آغاز داستان خروج ابوالسرایا مقدمه ای دارد که این نوفلی شیعه امامی بود و در مذهب خود تعصب می ورزید و می کوشید با گزارش های خود در باب زیدیه چهره آنان را مشوه جلوه دهد. بیشتر روایت او در این موارد از پدرش است که در آن زمان در بصره بود و از نزدیک شاهد عینی حوادث نبود و آن اخبار را از زبان مردم کوچه و بازار شنیده و این مؤلف برای زشت نمودن چهره زیدیان همان دا ستان های عامیانه را در کتاب خود گنجانیده است (مقاتل: ۵۱۸). پس این که نگارنده ا لزام ا لنواصب در نقل مطلبی که در مروج ۳: ۲۰۳-۲۰۴ از این نوفلی آمده او را "ا لنوفلی ابن سلیمان" از علماء اهل سنت دانسته (بحار ۴۴: ۳۰۹) درست نیست. ابو ا لفرج همچنین تقریباً در همه مجلدات کتاب اغانی به تکرار از این نوفلی نقل کرده که موارد آن در فهارس اعلام آن اثر مشخص است. طبری هم در مطا لب مربوط به علویان (در جلد ۸ طبع دار ا لکتب تاریخ خود ) بخش هایی بزرگ از این نوفلی آورده که فهرست پایان این چاپ موارد آن را به دست می دهد. ابو ا لعباس حسنی نیز در مصابیح به شهادت بخش کوچکی از آن که همراه اخبار فخ احمد بن سهل رازی چاپ شده از آن فراوان بهره برده هر چند مصحح آن اثر ، این نوفلی را به درستی نشناخته و او را متوفی یک سال پس از درگذشت حضرت رضا (که در سال ۲۰۳ بود) گمان برده است.

چنین است نام برخی منابع دیگر که از این مؤلف مطالبی تاریخی نقل نموده اند که ظاهراً همه در مآل از همین اثر او ست:
- کافی ۱: ۲۳۰ و ۵۰۰ ، ۴: ۱۷۰ و ۴۸۶ ، ۵: ۹۶-۹۷ ، ۶: ۲۲۴ و ۲۲۵ ، ۷: ۳۸
- کامل ا لزیارات: ۳۲۴-۳۲۶ (طبع مرحوم امینی)
- موشٌح مرزبانی: ۲۱۴ ، ۲۴۷ ، ۲۵۲
- عیون اخبار ا لرضا ۱: ۶۹-۷۲ و ۷۹-۸۰ و ۸۵-۸۸ ، ۲: ۱۴۲-۱۴۳ و ۲۲۴ (بیشتر موارد به نقل از همان ابوا لعباس ثقفی کاتب)
- ثواب الاعمال: ۶۴
- علل ا لشرایع ۱: ۶۷
- ا لفرج بعد ا لشدٌه تنوخی ۱: ۱۷۵-۱۷۶
- حلیه ا لسیراء ابن الابار ۱: ۵۳-۵۴ (نیز البیان ا لمغرب فی اخبار الاندلس و ا لمغرب ، ا بن
ا لعذاری مرٌاکشی ، چاپ جدید لیدن ۱: ۸۳ که دارد: "وکان سبب وصول ادریس ا لی ا لمغرب علی ما ذکره ا لرقیق و النوفلی فی ا لمجموع ا لمفترق ؟ ..." که باید مجدداً چک شود)
- ا ما لی شیخ: ۴۶۳-۴۷۲ ، ۵۴۳ ، ۵۷۴-۵۷۵ ( همه به نقل از همان ابوا لعباس ثقفی کاتب)
- تهذیب او ۶: ۲۱۱
- کتاب ا لمغرب فی ذکر بلاد ا فریقیا و ا لمغرب ) بخشی از مسا لک و مما لک ابو عبید بکری(: ۱۱۸ ، ۱۲۲ ، ۱۲۵ ، ۲۳۷
- شرح نهج ا لبلاغه ابن ابی ا لحدید ۵: ۵ و ۶ (همین نیز در ۸: ۱۱۹-۱۲۰)، ۷: ۱۲۱ و ۱۴۹