فهرستگان نسخه های خطی ایران (فنخا) از شایسته ترین کارهایی است که در سالهای اخیر در ایران در حوزه نسخه های خطی منتشر شده است. طرح تجمیع فهرستها و تدوین فهرست جامع نسخه های خطی عربی و فارسی در کتابخانه های ایران از طرح هایی بود که از حدود بیست سی سال پیش عده ای به دنبال آن بودند. برای نسخه های فارسی البته در شکلی دیگر فهرست نسخه های فارسی احمد منزوی منتشر شد و کاری نیز دکتر محمد باقر حجتی آغاز کرد برای نسخه های عربی که نمی دانم جز چند جلدی که از آن چاپ شد مابقی چه شد؟ برای نسخه های قرآنی و تفسیری هم کاری از سوی مرحوم آقای بکایی انجام شد و همینطور نمونه های دیگری که هیچ کدام به جامعیت فهرستهای دنا و فنخا که به همت آقای درایتی منتشر شده نیستند. هنوز بسیاری از کتابخانه های خصوصی و عمومی ایران فهرستی ندارند و آنها هم که دارند بسیاری شان فهرستهای ناقصی دارند. در یکی دو دهه اخیر به همت جناب آقای سید احمد اشکوری و فرزندانش برای فهرست نویسی نسخه های خطی کتابخانه های مختلف شهرستانها کارهای بسیار کار مفیدی انجام گرفت. حدود بیست و اندی سال پیش آقای بجنوردی طرح بسیار مهم و جامع و کارآمد و به نظر من بی همتایی برای تجمیع فهرستهای نسخه های خطی فراهم کرد و چند سالی هم یکی دو نفر بر روی آن کار کردند و من هم کم و بیش در جریان‌ آن بودم اما بعد از مدتی به دلائل مشکلات مالی کنار گذاشته شد. همینک فهرست فنخا تا حدود زیادی می تواند جای خالی چنین طرح جامعی را پر کند. زمانی، به خاطر دارم، با استادم مرحوم محقق طباطبایی رفتیم دانشکده الهیات تهران. آن مرحوم قرار بود در جلسه ای شرکت کند برای تصمیم گیری در رابطه با طرح تجمیع فهرستهای نسخه های خطی اسلامی. جز آقای دکتر محمد باقر حجتی. بسیاری دیگر نیز در آن جلسه شرکت داشتند. استادان برجسته ای مانند محمد تقی دانش پژوه، ایرج افشار، عبد الحسین حائری و شماری دیگر را به خاطر می آورم که در آن جلسه حضور پیدا کردند. بعد از جلسه از مرحوم استاد محقق طباطبایی پرسیدم که نتیجه چه شد؟ ایشان توضیح داد که مقایسه ای میان کاری که باید انجام شود با طرح کاری سزگین صورت گرفت و بنا شد که کار دنبال شود و جلسات دیگری هم برگزار شود اما گمان می کنم آن کار خیلی زود رها شد. به هر حال مایه مسرت است که همینک فهرست فنخا فراهم آمده؛ گرچه بی تردید تنها گامی است نخست برای محقق کردن طرح جامع نسخه های خطی اسلامی در ایران.
باید به آقای درایتی و همکارانشان دست مریزاد گفت. آقای رسول جعفریان هم همت کرد و پیشتر فهرست دنای آقای درایتی را در کتابخانه مجلس منتشر کرد. از ایشان هم باید به سهم خود تشکر کنم. امیدوارم سی دی و نسخه دیجیتالی فنخا هم روزی دستیاب شود.