جلد بیست و دوم دائرة المعارف بزرگ اسلامی چاپ شد. اگر اشتباه نکنم سال ۶۹ شمسی بود که جلد اول چاپ شد. آقای بجنوردی مرکز را سال ۶۲ تأسیس کرد. چند سالی طول کشید تا جلد اول منتشر شود. بعد از آن کم و بیش سالی یک جلد منتشر شده. بهترین محققان ایرانی در آن مقاله دارند. اینجا باید توجه دهم به سهم مهم دکتر مهدی رفیع، دانشمند برجسته و ویراستار ارشد دائرة المعارف بزرگ اسلامی. من از او بسیار آموختم. چند سالی در بخش ویرایش نهایی با او همکار بودم. از دقیقترین محققان و ویراستاران مرکز است.
هم دوره های من در آنجا دانشمند آقای احمد پاکتچی بود که چند سالی با هم همکار و هم اتاق بودیم و نیز آقای علی بهرامیان، از محققان دانشمند این مرکز. البته من دو سه سالی زودتر از این دو در آنجا مشغول به کار شدم. روزی که هر دو دانشمند به مرکز آمدند را به خوبی به خاطر دارم. از همان روز نخست رفیق شدیم. سبب رفاقت من با علی بهرامیان آنطور که به خاطر دارم گفتگویی بود که همان روز اول با هم داشتیم اندر اهمیت آثار تحقیقی علامه محمد قزوینی. هر دو دلبسته او بوده و هستیم.
یک روز در هفته هم شادروان استاد عباس زریاب به مرکز می آمدند که گاهی در اتاق بخش تاریخ و گاهی هم در کتابخانه خدمتش می رسیدم. آن وقت ها خیلی به خواندن مغنی قاضی عبد الجبار علاقه داشتم. گاهی که در فهم عبارات کتاب مشکل داشتم از آن استاد سؤال می کردم و راهنمایی می خواستم. تقریباً در مورد هر مقاله ای که می نوشتم و (برخی دیگر از دوستان هم چنین می کردند) از او می پرسیدم و آن استاد یگانه هم با مهر و عطوفت خاصی که داشت پاسخ می داد و وقت می گذاشت. برای تألیف مقاله ابن ندیم از او راهنمایی بسیار گرفتم. وقتی پیشنهاد تصحیح مجدد فهرست ابن ندیم به میان آمده بود. پیشنهاد این بود که باید هر قسمت را کسی کار کند که حوزه تخصص او باشد. زریاب از آن آدم هایی بود که به جرأت باید گفت شایستگی تصحیح بیشتر ابواب این کتاب را داشت. دریغا که آن آرزو برآورده نشد.
اولین مقاله ای که برای این کتاب نوشتم گمان می کنم سال ۶۸ شمسی بود و اگر اشتباه نکنم مقاله ابن قولویه قمی بود که در جلد سوم چاپ شده است. عمر این مرکز معزز علمی دراز باد.

یادداشتی دیگر
این مجموعه عظیم بی تردید بزرگترین خدمت علمی و فرهنگی کشور در طول ده ها سال گذشته است. بسیاری از بهترین محققان و پژوهشگران و مورخان کشور از آغاز با آن همکاری داشته اند و این همه به لطف روحیه فرهنگی و برخورداری از اندیشه رواداری و انسانی محور آقای سید محمد کاظم موسوی بجنوردی بوده است؛ با وجود همه مشکلات اقتصادی و فراز و نشیب هایی که چنین کارهایی طبعاً با آن مواجه است. من خود از سال ۱۳۶۵ و به طور جدی تر از سال ۱۳۶۷ با آن همکاری داشته ام و از نزدیک دیده ام که چگونه فکر و اندیشه ای که در آغاز غیر عملی می نمود با همت آقای بجنوردی و همه همکاران و محققان آن مرکز معزز علمی به سامان نشست. این مجموعه مشتمل بر بهترین مقالات فارسی درباره بسیاری از موضوعات در حوزه های مختلف فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی است؛ عمرش دراز باد...