Accusations of Unbelief in Islam: A Diachronic Perspective on Takfīr
Edited by Camilla Adang, Hassan Ansari, Maribel Fierro, and Sabine Schmidtke


این کتاب که در نوع خود اثری ابتکاری و بی سابقه است مجموعه ای از مقالات را تشکیل می دهد درباره تکفیر و سابقه تاریخی آن در تاریخ اسلام. کتاب در اصل حاصل کنفرانسی است که در سال ۲۰۱۱ در مادرید و با همکاری زابینه اشمیتکه، ماریبل فیرو و کامیلا آدانگ برگزار کردیم و تعدادی از مقالات آن کنفرانس همراه مقالاتی دیگر که برای این کتاب سفارش دادیم و نوشته شد همینک به واسطه این کتاب در دسترس است. در این کتاب سعی شده مسئله تکفیر از جوانب مختلف مورد مطالعه قرار گیرد و زمینه ها، اسباب و پیامدهای آن به بحث گذاشته شود. البته فراخور ضرورتها و محدودیتها در چارچوب چاپ یک اثر نمی توان ادعا کرد که همه مسائل مرتبط مورد بحث قرار گرفته اما بی تردید این کتاب نخستین اثر نسبتاً جامع در این زمینه است.
در طول تاریخ اسلام مسئله تکفیر و یا تفسیق محل بحث و نظر بوده و می توان‌ آن را یکی از نخستین مسئله های کلامی و مذهبی در تاریخ اسلام دانست. این مسئله البته محدود به دیانت اسلام نیست. هر جا سخن از ایمان می رود کفر هم معنا می یابد و آنگاه که سخن از ارتودکسی دینی باشد سخن گفتن از تکفیر هم می رود. در این کتاب مفاهیم نزدیک به مسئله تکفیر و تفسیق همانند بدعت و سنت و نیز مسئله زندقه و اتهام بدان نیز مورد مطالعه قرار گرفته کما اینکه از الفاظ کفر و ادبیات ان بحث شده است.
اسلام هیچ گونه اتوریته نهادینه دینی را به رسمیت نمی شناسد و بنابراین ایمان به معنی اعتقاد به یک دستگاه الهیاتی معین نیست. بدین ترتیب باید برای پدیده تکفیر به دنبال اسباب و زمینه های تاریخی آن بود که در عین حال زمینه ساز شکل گیری دستگاههای الهیاتی هم بوده اند و همانها هم دست آخر راه را برای شکل گیری الهیات ارتودکسی اسلامی نیز فراهم کردند. طبعاً این مسئله با مسئله مرجعیت و مشروعیت و قدرت در دو ساحت سیاست و دین مرتبط است.
پروفسور مادلونگ در روز آخر کنفرانس سخنرانی مهم و کوتاهی درباره مسئله تکفیر در اسلام ارائه داد که بی نهایت مفید و ارزشمند بود. او به روشنی نشان داد که ایمان در اسلام بنیادی فراگیر دارد و تنها در طی مکتبهای کلامی بود که نوعی ارتودکسی اسلامی به تدریج شکل گرفت.
این کتاب به زودی در دسترس قرار می گیرد. مطالعه آن را توصیه می کنم

http://www.brill.com/products/book/accusations-unbelief-islam#TOC_۱